İstanbul Türbeler
I. MUSTAFA VE İBRAHİM TÜRBESİ: Ayasofya Camisi giriş kapısının sağındaki kubbeli, yalın yapıdır. Bir süre Bizans-lılar’ın vaftiz yapısı ve caminin yağhanesi olarak kullanılmıştır. İçerde 15 sanduka bulunmaktadır.
BARBAROS TÜRBESİ: Beşiktaş Mey-dam’nda, Barbaros Anıtı’nın karşısındadır. 1541′de Mimar Sinan yapmıştır. Sekiz köşeli, önü revakh, kubbeli, yalın bir yapıdır. Yapının içi renkli bezemelidir. Üstteki alçı pencereler vitraylıdır. Bahçesindeki 25 gö-mütte yakınları gömülüdür.
HÜSREV PAŞA TÜRBESİ: Fatih’te, Bali Paşa Camisi’nin karşısındaki sokaktadır. 1545′te Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Klasik üslupta, kesme taştan, sekiz köşeli bir yapıdır. Köşelerde, ince, yuvarlak sütunlar yer alır. Yüksek kasnağa oturan çubuklu kubbesi vardır. Pencereler işlemelidir. İçinde, Kanuni’nin sadrazamlarından Hüsrev Paşa’nın sandukası bulunmaktadır.
SOKULLU MEHMED PAŞA TÜRBESİ: Eyüp’tedir. XVI. yy’in önemli türbelerinden olup 1574′te Mimar Sinan yapmıştır. Çok köşeli, köşeleri ince sütunlu, kubbeli bir yapıdır. Sivri kemerli pencereler alçı kafeslidir. Türbede 17 sanduka bulunmaktadır.
II. SELİM TÜRBESİ: Ayasofya Camisi mezarlığındadır. Buradaki türbelerin en eskisidir. 1577′de Mimar Sinan yapmıştır. Ak mermerden sekiz köşeli yapının girişi ve duvarları değişik renkte çinilerle kaplıdır. Giriş, dört sütunlu, küçük kubbeli ve saçaklıdır. Ana mekânı örten büyük kubbe, 8 mermer sütuna oturmaktadır. Türbe mimarisinin seçkin örneklerinden olup, içinde 42 sanduka bulunmaktadır.
NİŞANCI MEHMED PAŞA TÜRBESİ: Atikali’de, caminin solundadır. Sekiz köşeli, kubbeli yapının 1592 tarihli yazıtı vardır. Burada, Nişancı Mehmed Paşa ve oğlu gömülüdür.
III. MURADTÜRBESİ: Ayasofya Ca-misi’nin mezarlığındadır. Mimar Davud Ağa, 1595′te yapmıştır. Mermer, altı köşeli yapının önünde dört sütunlu revak vardır. İçinin, tümü İznik çinileriyle süslüdür. Kapısı sedef kakmalıdır. Duvarları yazılar dolanmaktadır. Türbede III. Murad’m sandu-kasıyla birlikte 54 sanduka vardır.
SİNAN PAŞA TÜRBESİ: Beyazıt Meydanı yakınında, Yahya Kemal Müzesi karşısındadır. Mimar Davud Ağa, 1596′da Sadrazam Koca Sinan Paşa için yapmıştır. Dıştan on altı, içten sekiz köşeli, kubbeli, taştan bir yapıdır. Önünde, 1594 tarihli sebili vardır.
ŞEHZADELER TÜRBESİ: XVI. yy sonunda yapılmıştır. Ayasofya Camisi mezarlığındaki en küçük türbedir. Kesme taştan, sekiz köşeli bir yapıdır. Burada III. Murad’ın çocukları gömülüdür.
SİYAVUŞ PAŞA TÜRBESİ: Eyüp’te, Sokullu Türbesi karşısındadır. 1602′de Sadrazam Siyavuş Paşa için yaptırılmıştır. Dıştan on altı, içten sekiz köşeli yapının, iç duvarları renkli çinilerle kaplıdır. Kubbesi 8 ayağa oturmaktadır. Üst pencereler vitraylıdır. Caddeye bakan yüzünde Şair Haki-mi’nin dizelerinden oluşan yazıtı vardır.
III. MEHMED TÜRBESİ: Ayasofya Camisi rrîezarlığındadır. I. Ahmed, 1608′de babası III. Mehmed için Mimar Dalgıç Ahmed Ağa’ya yaptırmıştır. Sekiz, köşeli, kubbeli, klasik üslupta bir yapıdır. İçi yazılı ve çiçekli çinilerle süslüdür. Türbenin her yüzünde üç dizide iki pencere bulunmaktadır. Burada III. Mehmed’in sandukasıyla birlikte 26 sanduka vardır.
GÜZELCE ALİ PAŞA TÜRBESİ: Beşiktaş’ta Yahya Efendi Türbesi’nin yanındadır. Dört köşeli, kagir, kubbeli yapıda 6 mermer işlemeli sanduka bulunmaktadır. Güzelce Ali Paşa’nın sandukasının 1620 tarfhli yazıtı vardır.
EMİR BUHARI TÜRBESİ: Fatih’te Emir Buhar! Sokağı’nda, Cevat Paşa Türbesi’nin karşısındadır. 1779 tarihli mermer yazıtında, türbeyi Darüssaade Ağası Cevher Ağa’nın yaptırdığı yazılıdır. Kesme taştan, kubbeli bir yapıdır.
KARACA AHMED TÜRBESİ: Üsküdar’da Karacaahmet Mezarlığı’ndadır. Önemli ziyaret yerlerinden olup, birkaç kez onarılmıştır. Dört köşeli, kiremit örtülü yapının kapısında 1866 tarihli onarım yazıtı yer almıştır .İçinde Hacı BektaşVeli’nin mü-ridlerinden Karaca Ahmed’in (XIV. yy) pirinç parmaklı sandukası vardır. Sandukanın önünde 1803 tarihli yazıt bulunmaktadır.
II. MAHMUD TÜRBESİ: Divanyolu’ ndadır. Abdülmecid, 1840′ta babası II. Mahmud için yaptırmıştır. Mimarı Karabet Balyan’dır. Ampir üslupta yapı, ak mermer kaplıdır. Basamaklarla çıkılan türbe, sekiz köşelidir; kubbesi kabartma çelenk ve çiçeklerle süslüdür. Yapıyı, içten Hattat Mehmed Haşim’in yapıtı, mermer yazıt dolanmaktadır. İçerde 11 sanduka bulunmaktadır. II. Mahmud, Abdülaziz, II. Abdülhamid ve yakınları burada gömülüdür. Türbenin girişindeki odada da çok sayıda sanduka vardır. Türbe mezarlığında dönemin ünlü kişilerinin mermer gömütleri bulunmaktadır.
SÜMBÜL EFENDİ TÜRBESİ: Koca Mustafa Paşa Camisi’nin önündeki mezarlıktadır. Kentin önemli ziyaret yerlerinden-dir. XIX. yy ortalarında yaptırılmıştır. Çeşitli onarımlarla özgün biçimini yitirmiştir. Odalardan birinde Serasker Rıza Paşa’nın (1845 tarihli), öbüründe Sümbül Efendi’nin sandukası bulunmaktadır.
GÜLÜŞTÜ SULTAN TÜRBESİ: Fatih Camisi’nin mezarlığındadır. Abdülmecid, XIX. yy ortalarında karısı Gülüştü Sultan için yaptırmıştır. Yuvarlak, kubbeli bir yapıdır. Kubbesi kalem işleriyle süslüdür. Türbede 9 sanduka bulunmaktadır.
MERKEZ EFENDİ TÜRBESİ: Merkez Efendi Mezarlığı’nın arkasındadır. Kentin en önemli ziyaret yerlerindendir. Dört köşeli türbenin cami yönündeki kubbeli odasında, Merkez Efendi’nin sedef kakmalı parmaklıkla çevrili sandukası bulunmaktadır. Bitişiğindeki odada da yakınlarının 12 sandukası vardır. Kubbedeki yazı, Hattat M. Şevket Vahdetî’nindir (XIX. yy ortası). Türbenin yanındaki tek minareli küçük camiyi, Yavuz’un kızı Şah Sultan I514′te yaptırmış, 1837′de II. Mahmud onanmıştır. Türbe yanındaki büyük mezarlıkta ünlü kişiler gömülüdür.
ABDÜLMECİD TÜRBESİ: Sultanse-lim’de, Sultan Selim Külliyesi’nin mezarlığındadır (nazire). 1861′de Mimar Karabet Balyan’a yaptırılmıştır. Sekiz köşeli, basık kubbeli, yalın bir yapıdır. İçte dört sanduka bulunmaktadır, avizenin altında, mermer kaide üstündeki sanduka Abdülmecid’indir.
FUAD PAŞA TÜRBESİ: Sultanahmet’ teFuadPaşa Camisi’nin yanındadır. 1869′da Keçecizade Fuad Paşa için yaptırılmıştır. Sekiz köşeli, kubbeli, duvarları işlemeli, güzel bir yapıdır. İçinde üç sanduka bulunmaktadır.
ZEYNEP KÂMİL TÜRBESİ: Zeynep Kâmil Hastanesi’nin ön bahçesindedir. 1876′da yaptırılmıştır. Tek kubbeli, sekiz köşeli, alt bölümü mermer bir yapıdır. Burada Sadrazam Yusuf Kâmil Paşa, Prenses Zeynep Kâmil ve Kavalalı Mehmed Ali Paşa gömülüdür.
GAZİ OSMAN PAŞA TÜRBESİ: Fatih Camisi haziresindedir. XX. yy başında, Mimar Kemalettin’e yaptırılmıştır. Dört köşeli, kubbeli, mermer yapının içi süsleme-sizdir. Burada yalnızca Gazi Osman Paşa’ nın sandukası bulunmaktadır.
V. MEHMED TÜRBESİ: Eyüp Sul-tan’dadır. V. Mehmed Reşad 1910′da Mimar Kemalettin’e yaptırmıştır. Yazıları Hattat Ömer Vasfı’nin, çini süslemeleri Kütahyalı Hafız Emin’indir. Sekiz köşeli türbeye on mermer basamakla çıkılmaktadır. Kubbe içi yıldız motiflidir, duvarlar renkli çini kaplıdır.
CEVAD PAŞA TÜRBESİ: Fatih’te Emir Buharı Sokağı’ndadır. XX. yy başında, Sadrazam Cevad Paşa için Mimar Kemalettin’e yaptırılmıştır. Kesme taştan, dört köşeli, sivri kubbeli, yalın bir yapıdır.(Selatin Türbeleri külliyeler içinde anlatılmıştır).
