FATİH CAMİSİ ENEZ AYASOFYASI Enez’in en önemli yapıtı olup, 1962′ye değin cami olarak kullanılmıştır. Günümüzde yıkıktır. Bizans Dönemi’nden olan yapı, oldukça büyüktür. Köşe duvarlı, haç planlı kiliseler grubundandır. Tonozlarla örtülü üç bölümlü giriş holünün (narthex) önüne, yine Bizans Dönemi’nde bir dış narteks eklenmiştir. Osmanlı Dönemi’nde narteks değiştirilmiş, sol bölüm odaya dönüştürülmüştür. İçte, planı oluşturan haçın batı kolu öbürlerinden uzundur. Yanında bu bölümden çifte kemerle ayrılmış uzun köşe odaları vardır. Yapının özgün biçiminde orta mekânın (naos) kasnaktı bir kubbeyle örtülü olduğu bilinir. Ancak, daha Bizans Dönemi’nde çöken kubbenin yerine XIX. yy’da ahşap tavan yapılmıştır. Yazılı kaynaklarda yapının XVIII. yy başlarında büyük bir onarım gördüğü bildirilmektedir. Kalem işi süslemeli ahşap tavanın, 1962′de yapılan incelemelerde var olduğu bilinmektedir. Günümüzdeyse orta bölümün üstü açıktır.
Yapının içinde, kimi yerlerde Bizans Dönemi’nden fresk kalıntıları ve süslemeli mermer frizler görülmektedir. Ayrıca, molozla örtülü orta bölümün de mozayikdöşeli olduğunu gösteren izler vardır.
Osmanlı Dönemi’nde, kuzeydeki kola kapı açılmış, güneydeki kpla da mihrap ve minber yerleştirilerek yapf camiye dönüştürülmüş, Fatih Camisi adını almıştır. Minare, sağda ana apsisle yan apsis arasında olup, kesme taştandır. Günümüzde yıkık durumdadır.
Yapı, uzunlamasına gelişmiş haç planıyla Orta Bizans, dış yüzdeki tuğla süslemeleriyle de son Bizans Dönemi özellikleri göstermesi yönünden ilginçtir.
