ŞİMKEŞHANE: Beyazıt’ta cadde üstündedir. Üç katlı, tek avlulu hanlar planında olan yapı Osmanlı sivil mimarisinin önemli örneklerindendir. 1463 tarihli yazıtı vardır. İstanbul’un alınmasından sonra yapılan ilk darphane olup, Fatih burada ilk sikkeyi bastırmıştır. Evliya Çelebi “kale misali” bir yapı olduğunu, 161 oda ve 21 dükkândan oluştuğunu yazmaktadır. XVIII. yy başında, III. Ahmed döneminde, annesi Emetullah Hatun yapıyı onartarak bir sebil ve mescit ekletmiştir. Günümüzde de büyük onarım geçirmiş, Halk Kitaplığı’ na dönüştürülmüştür.
BALKAPANI HANI: Yeni Cami’yle Küçükpazar arasındadır, istanbul hanlarında görülen yapım biçimi yanında, Bizans yapı tekniği gösteren tek örnektir. Yazıt-sızdır, yapım tarihi ve mimarı bilinmemektedir. Mimari üslubuyla XVI. yy’a tarihlen-dirilmektedir. Tek avlulu, iki katlı ticaret hanları planında, özgünlüğünü koruyabilmiş bir yapıdır.
BURMALI HAN: Eminönü, Rüstem Paşa Mahallesi’ndedir. Rüstem Paşa, 1556′ da Mimar Sinan’a yaptırmıştır. Mahkeme yapısı olup, daha sonra han olarak kullanılmaya başlanmıştır. U biçimi planlı, yarım avluludur. Taş ve tuğla örgü düzeninde, rev aklı iki katlı bir yapıdır.
XVI. yy’in, külliye hanları dışında kalan örnekleri arasında Büyük Çorapçı Hanı (Mahmutpaşa), Kurşunlu Hanı (Galata), Leblebici Hanı (Eminönü) sayılabilir. Bu yapılar tek avlulu, iki katlı hanlar grubun-dandır.
BÜYÜK VALİDE HANI: Çakmakçılar Yokuşu’nda, Tarakçılar Sokağı karşısmda-dır. Yazıtsızdır, kaynaklarda XVII. yy yapısı olduğu, IV. Murad’ın annesi Kösem Sultan’ın yaptırdığı bildirilmektedir. İki katlı, üç avlulu planıyla han mimarisinin mini belgeleyen önemli bir yapıdır. Çok yıkıktır.
XVII. yy han mimarisinin öbür örnekleri arasında Vezir Hanı (Çemberlitaş), Yelkenciler Hanı (Galata), Kızıl Han (Eminönü) sayılabilir. Bu yapılar da geleneksel Osmanlı hanları mimarisinde, bir ya da iki avlulu, iki katlıdır.
ALİ PAŞA HANI: Küçükpazar’dadır. Yazıtsızdır, mimarı bilinmemektedir. Kaynaklarda, XVIII. yy’da Çorlulu Ali Paşa’nın yaptırdığı bildirilmektedir.
İki katlı, tek avlulu hanlar planında, duvarları kesme taş ve tuğla karışımı bir yapıdır. Ayrıca, Ali Paşa adıyla iki han da Kapalıçarşı’da bulunmaktadır.
ŞİMKEŞHANE: Beyazıt’ta cadde üstündedir. Üç katlı, tek avlulu hanlar planında olan yapı Osmanlı sivil mimarisinin önemli örneklerindendir. 1463 tarihli yazıtı vardır. İstanbul’un alınmasından sonra yapılan ilk darphane olup, Fatih burada ilk sikkeyi bastırmıştır. Evliya Çelebi “kale misali” bir yapı olduğunu, 161 oda ve 21 dükkândan oluştuğunu yazmaktadır. XVIII. yy başında, III. Ahmed döneminde, annesi Emetullah Hatun yapıyı onartarak bir sebil ve mescit ekletmiştir. Günümüzde de büyük onarım geçirmiş, Halk Kitaplığı’ na dönüştürülmüştür.
BALKAPANI HANI: Yeni Cami’yle Küçükpazar arasındadır, istanbul hanlarında görülen yapım biçimi yanında, Bizans yapı tekniği gösteren tek örnektir. Yazıt-sızdır, yapım tarihi ve mimarı bilinmemektedir. Mimari üslubuyla XVI. yy’a tarihlen-dirilmektedir. Tek avlulu, iki katlı ticaret hanları planında, özgünlüğünü koruyabilmiş bir yapıdır.
BURMALI HAN: Eminönü, Rüstem Paşa Mahallesi’ndedir. Rüstem Paşa, 1556′ da Mimar Sinan’a yaptırmıştır. Mahkeme yapısı olup, daha sonra han olarak kullanılmaya başlanmıştır. U biçimi planlı, yarım avluludur. Taş ve tuğla örgü düzeninde, rev aklı iki katlı bir yapıdır.
XVI. yy’in, külliye hanları dışında kalan örnekleri arasında Büyük Çorapçı Hanı (Mahmutpaşa), Kurşunlu Hanı (Galata), Leblebici Hanı (Eminönü) sayılabilir. Bu yapılar tek avlulu, iki katlı hanlar grubun-dandır.
BÜYÜK VALİDE HANI: Çakmakçılar Yokuşu’nda, Tarakçılar Sokağı karşısmda-dır. Yazıtsızdır, kaynaklarda XVII. yy yapısı olduğu, IV. Murad’ın annesi Kösem Sultan’ın yaptırdığı bildirilmektedir. İki katlı, üç avlulu planıyla han mimarisinin mini belgeleyen önemli bir yapıdır. Çok yıkıktır.
XVII. yy han mimarisinin öbür örnekleri arasında Vezir Hanı (Çemberlitaş), Yelkenciler Hanı (Galata), Kızıl Han (Eminönü) sayılabilir. Bu yapılar da geleneksel Osmanlı hanları mimarisinde, bir ya da iki avlulu, iki katlıdır.
ALİ PAŞA HANI: Küçükpazar’dadır. Yazıtsızdır, mimarı bilinmemektedir. Kaynaklarda, XVIII. yy’da Çorlulu Ali Paşa’nın yaptırdığı bildirilmektedir.
İki katlı, tek avlulu hanlar planında, duvarları kesme taş ve tuğla karışımı bir yapıdır. Ayrıca, Ali Paşa adıyla iki han da Kapalıçarşı’da bulunmaktadır.
BÜYÜK YENİ HANI: Çakmakçılar Yokuşu’nda, Çarkçılar ve Sandalyeciler sokakları arasındadır. Yazıtsızdır, mimarı bilinmemektedir. Kaynaklardan, III. Mustafa döneminde 1764′te yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Dış yüzde ilk kat kesme taş, üst iki kat ise taş ve tuğla örgü düzenindedir. Uzun dikdörtgen planında, iki avlulu, üç katlı bir yapıdır. İki katlı çıkmalar, taş silmeler ve konsollar ön yüze anıtsal bir görünüş kazandırmaktadır. Yalın, özgünlüğünü koruyabilmiş bir yapıdır.
CEBECİ HANI: Kapalıçarşı Yağlıkçılar Caddesi’ndedir. Yazıtsızdır ve mimarı bilinmemektedir. Yapıda tuğla ve taş işçiliğinin çok geliştiği görülmektedir. Özellikle revak kemerleri ve kubbelerdeki tuğla işçiliği ilginçtir. Mimari özellikleriyle XVIII. yy’a tarihlendirilmiştir.
ÇUHACI HANI: Nuruosmaniye Camisi yakınındadır. Vakıf kayıtlarına göre, XVIII. yy’da Damat İbrahim Paşa yaptırmıştır. Düzgün dikdörtgen planlı, bir avluludur. Taş ve tuğla işçiliğindeki üstünlük, yüzlerdeki çıkma ve konsollar yapıya zengin bir görünüm kazandırmıştır. Özgün biçimini koruyabilmiş yapılardandır.
HASAN PAŞA HANI: Beyazıt-Aksaray yolu üstündedir. Seyyid Hasan Paşa 1740′ta Mimar Mustafa Çelebi’ye yaptırmıştır. İki katlı, tek avlulu yapı, kentteki az sayıda konuk hanlarından biridir. Kalıntılardan giriş yanlarındaki Rokoko çeşme ve sütunların mermerden olduğu sanılmaktadır. Bu özelliğiyle İstanbul’un öbür hanlarından ayrılmaktadır.
KALCILAR HANI: Kapalıçarşı bölgesindedir. Mimari üslubu ve tekniğiyle XVIII. yy’a tarihlenmektedir. Kentin tek avlulu, iki katlı ticaret hanlarındandır, yalnızca bir bölümü üç katlıdır.
KÜÇÜK YENİ HANI: Çakmakçılar’da Sandalyeciler Sokağı’ndadır. Yazıtsızdır, yaptıranı ve mimarı bilinmemektedir. Tek avlulu, üç katlı hanlar grubundandır. Katlarda, revaklan taşıyıcı payelerin tuğladan yapılmış olması ilginçtir.
SAKSI HANI: Galata’dadır. Mimarisi ve yapım tekniğiyle İstanbul hanlarından ayrılmaktadır. Bir Ceneviz yapısının ticaret hanına dönüştürüldüğü sanılmaktadır. Av-lusuz, iki katlı bir yapıdır.
SERPUŞ HANI: Galata’daki avlusuz hanlardan biridir. Bir Bizans yapısının temelleri üstüne XVIII. yy’da kurulduğu sanılmaktadır. Dış duvarlar taş ve tuğla örgü düzeni ve sivri kemerli pencereleriyle dönemin Osmanlı hanları görünümündedir.
TAŞHAN: Laleli’dedir. Sipahiler Hanı, Çukurçeşme Hanı, Katırcıoğlu Hanı adlarıyla da bilinmektedir. Laleli Camisi vakıflarında sipahilerin barındırılması için 1763′ te III. Mustafa’nın yaptırdığı bildirilmektedir.
Kimi yerleri yıkık olmakla birlikte özgünlüğünü koruyabilmiş, iki katlı, üç avlulu bir yapıdır. İstanbul’daki askeri nitelikli ve ön yüzü tümüyle taş örgü düzeninde tek handır.
YILDIZ HANI: Mahmutpaşa Yokuşu’ ndadır. 1817 tarihli yazıtından, kentin bu dönemde yapılmış az sayıdaki yapılarından biri olduğu anlaşılmaktadır. Tek katlı, üç avlulu bir yapıdır. Duvarlar düzgün kesme taş ve üç dizi tuğla düzenindedir. Düşey çıkmalarla yapının dış yüzlerinde devingenlik sağlanmıştır.
