İtalya ülkesinde bulunan kaplıcalardan sonra nitelik bakımından dünya üzerinde ikinci olan “Çermik Kaplıcaları” bir çok hastalıklar özellikle de iltihaplı romatizmalar, çocuk felçleri, nevrit, polinevrit, kadın hastalıkları sendromlarında; koklama ve serpintleme tedavisi ve üst teneffüs yolları hastalıkları ve deri hastalıklarına oldukça iyi gelmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan incelemeler sonucunda kaplıcaların 48 derece sıcaklığında olup kükürt elementi ve radyoaktif kaplıca suyu özelliği taşımaktadır. Kaplıcada kullanılan suların asıl özelliği ise su birleşimlerinin bromür iyonu ve iyodür bulunmasından kaynaklanmaktadır.
Kaplıcalar Belediye tarafından işletim görmektedir. Büyük Paşa ve Küçük Paşa adı verilen tarihi hamamların yanında iki adet özel olarak tahsis edilmiş localı bir adet ise “Özel Aile Kabinleri” olmak üzere beş ayrı bina üzerinde ziyaretçilere hizmet verilmektedir. Çermik Kaplıcalarının çevresinde bir çok turistlik amacı olan otel ve pansiyon bulunmaktadır. Otellerin yaklaşık olarak 800 yatak kapasitesi ile yılda 250.000-300.000 arası ziyaretçiyi konuk etmektedir. Büyük Paşa hamamının içerisinde 1 Küçük Paşa Hamamı’nda ise 1, erkeklere ait localarda 1 aynı şekilde kadınlara ait localarda ise 1 olmak üzere farklı yerlerde olmak koşuyla 4 adet havuz bulunmaktadır. Havuzlar müşterek kullanılarak, kaplıcaya gelen misafirlere her şekilde hizmet verilmektedir.
Çermik Kaplıcalarının Özellikleri
Kaplıca sularında bulunan termal suların grubu sodyumlu, bikarbonatlı klorlu sülfatlı, iyotlu, bromürlü iyodürlü ve kükürt elementlerini barındırdığından dolayı kaplıca Türkiye’nin en nitelikli kaplıcaları arasında yer almaktadır. Suyun sıcaklığı yaklaşık olarak 48 ve Ph değeri 7.6 dır. Banyo yapmaya ve içmeye çok elverişli değildir.
Çermik Kaplıcaları sizler için dört mevsimde sizlerin hizmete açıktır. Ancak tedavi amaçlarıyla orantılı olarak ve termal olanaklardan yararlanma amacı için Haziran ve Eylül aylarında yoğunluk kazanmaktadır. Tavsiye edilen kullanım süresi genellikle 21 kür’dür. Kaplıca çevresinde bulunan Dicle Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim adlı birime sevkli gelen hastalara gerekli olarak tıbbi müdahale de yapılmaktadır. Kalp yetmezliği olan hastaların doktor tavsiyesi raporuna uymadan kaplıcaya gitmeleri tehlikeli ve yasaktır.
Diyarbakır, Çermik ilçesinde bulunan Çermik Kaplıcası, ilçe merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 3 kmdir. Diyarbakır-Çermik yolu üzerinde bulunan kaplıca Diyarbakır’a yaklaşık olarak 90 km mesafesidir. Dört yanı yükseklikler ile çevrili olan ilçe toprakları Güney Toroslarının güney eteklerinden başlar ve güneye doğru daha da alçalmaktadır. Karasal iklim süren kaplıcalar, deniz seviyesinden yüksekliği 710 m yüzölçümü 1032 km olmaktadır. Yöresel halkını çiftçilik, hayvancılık, bağcılık ve küçük el sanatları ile sağlamış oldukları ekonominin dışında da Kaplıca üzerinde bağlı olan otel, pansiyon ve lokanta işletmeciliğidir. Çermik üzerinde bulunan bir çok tarihi yapılar ziyaretçilerin ilgisini günden güne çekmektedir.
Kaplıca Efsanesi
Güney Doğu Anadolu’da hüküm süren Acem Kralı’nın Melike Belkıs adında güzel bir
kızı varmış. Bu kız bir gün hastalanmış ve vücudunda birtakım yaralar çıkmıştır.
Zamanın hekimleri, Melike Belkıs’ı tedavi etmek için çok çaba sarf etmişler,
gerekli ilaçları kullanmışlar, fakat bir türlü hastalığına çare bulamamışlardır.
Hastalık ilerlemiş Melike Belkıs’ın vücudunu kurtlar sarmış ve vücudundan pis
kokular gelmeye başlamıştır. Bundan ötürü de Melike Belkıs saraya girememiştir.
Bu durumdan son derece rahatsız olan kral kızını saraydan çıkarmış, yanına
muhafızlar vererek ormana bırakmıştır. Melike Belkıs ormanda gezerken bugünkü
kaplıcanın bulunduğu yere gelmiş ve buradaki sıcak suya rastlamıştır.
Yorgunluğunu gidermek için ayaklarını sıcak suyun içine sokmuş, bir süre sonra
suya değen yerleri iyileşmeye başlamıştır. Melike Belkıs bunun üzerine sıcak
suda yıkanmış ve tekrar eski sağlığına kavuşmuştur. Melike Belkıs’ın
muhafızları, bu haberi hemen saraya iletmişler, bu haber üzerine kral bugünkü
“Büyük Paşa” denilen kaplıcanın üzerine bir hamam yaptırmıştır.
Bu efsaneye göre kaplıcanın Arapların Çermik’i fethinden önce yapıldığı
sanılmaktadır. Çermik sıcak su kaynağının ise, çok daha eskiden beri var olduğu
ve bir ara kuruduğu, Yukarı Dicle ve Fırat Bölgesinin en iyi yerli kaynağı
olduğu Amildi Mar-Yeşuva’nın “Vakayinamesi”’nden öğrenilmektedir.
Çermik Kaplıcaları iki bölümden meydana gelmiştir. Bugün Hamambaşı denilen yer
arşiv kaynaklarında Kudret Hamamı olarak isimlendirilmektedir. Bu bölüm,
Ortaçağ’dan beri kullanılmaktadır. Çermik ilçe merkezindeki Saray Hamamı denilen
yer ise XVI.yüzyılda burada yaşayan Beyler tarafından yaptırılmıştır.
Çermik kaplıcalarından, iltihaplı romatizmalar, çocuk felçleri, nevrit,
polinevrit, kadın hastalıklarında, üst teneffüs yolları hastalıkları ve deri
hastalıklarının tedavisinde faydalanılmaktadır. Burada yapılan incelemelere göre
kaplıcanın suyu 48 C sıcaklıkta olup, kükürt ve radyoaktif içermektedir. Bunun
yanı sıra bileşiminde bromür iyonu ve iyodür bulunmaktadır.
Çermik’te kaplıcalarla her yıl Haziran ayında Melike Belkıs Şenlikleri adı ile
festival düzenlenmektedir.
